2022 წ. 8-9 დეკემბერს სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის
სამეცნიერო კვლევებისა და განვითარების სამსახურის ინიციატივით უკვე მეორედ გაიმართა
საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენცია - „აფხაზეთის კულტურული ფასეულობანი: ენა, ლიტერატურა,
ისტორია, სოციალური მეცნიერებანი, კულტურის ძეგლები“. კონფერენცია მიეძღვნა აკადემიკოს
მარიამ ლორთქიფანიძის დაბადებიდან 100 წლის იუბილეს. კონფერეციის თანაორგანიზატორები
იყვნენ კორნელი კეკელიძის საქართველოს
ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი და საერთაშორისო საგაზაფხულო სკოლა - აფხაზეთი. საერთაშორისო
სამეცნიერო საბჭოს მუშაობაში საქართველოს, სერბეთის და უკრაინის უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულებები
და კვლევითი ცენტრები მუშაობდნენ.
ფორუმი თავიდან
დაანონსდა როგორც ეროვნული სამეცნიერო კონფერენცია, მაგრამ აფხაზეთის თემატიკა
და აკადემიკოს მარიამ ლორთქიფანიძის საქმიანობისადმი ინტერესმა გააფართოვა მეცნიერთა
ჩართულობის არეალი. კონფერენციის მუშაობაში მონაწილეობდა რვა ქვეყნის 17 სასწავლო-სამეცნიერო
ინსტიტუცია: საქართველოდან - სოხუმის სახელმწიფო
უნივერსიტეტი, კორნელი კეკელიძის სახელობის საქართველოს ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი,
ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, კავკასიის უნივერსიტეტი, აფხაზეთის ა/რ უმაღლესი საბჭო და აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის სამინისტრო,
საქართველოს დავით აღმაშენებლის სახელობის უნივერსიტეტი, საქართველოს შინაგან საქმეთა
სამინისტროს ქ. თბილისის პოლიციის დეპარტამენტი, სერბეთიდან
- ბელგრადის საერთაშორისო პოლიტიკისა და ეკონომიკის ინსტიტუტი, უკრაინიდან - კიევის ტარას შევჩენკოს სახელობის
უნივერსიტეტი და მ.პ. დრაგომანოვის სახელობის ეროვნული პედაგოგიური უნივერსიტეტი,
თურქეთიდან - რეჯებ თაიპ ერდოღანის უნივერსიტეტი, აზერბაიჯანიდან
- აზერბაიჯანის მეცნიერებათა აკადემიის ისტორიის ინსტიტუტი, კავკასიის ისტორიის
ცენტრის იუნესკოს კათედრა და აზერბაიჯანის მეცნიერებათა აკადემიის კავკასიის კვლევის
ინსტიტუტი, უზბეკეთიდან - ტაშკენტის სასოფლო - სამეურნეო მექანიზაციის ინსტიტუტის „ჰუმანიტარული მეცნიერებების“ ეროვნული კვლევითი უნივერსიტეტი (TIIMSKh), მოლდოვის
რესპუბლიკიდან - ეფექტური პოლიტიკის ინსტიტუტი,
ისრაელიდან - საერთაშორისო მოძრაობა „Bead
Artseinu“.
8 დეკემბერს, კონფერენცა გახსნა
უნივერსიტეტის რექტორმა პროფ. ზურაბ ხონელიძემ, რომელმაც თავის მისასალმებელ სიტყვაში
ისაუბრა მარიამ ლორთქიფანიძის ღვაწლზე, მის პიროვნებასა და დამოკიდებულებაზე ქვეყნის
პრობლემატიკისადმი, ხაზგასმით აღინიშნა, მარიამ ლორთქიფანიძის დამსახურება აფხაზეთის,
სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტისა და დევნილი მეცნიერების წინაშე. კონფერენცის
მონაწილეებს მიესალმნენ: აფხაზეთის ა./რ. უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე ჯემალ გამახარია,
სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ადმინისტრაციის უფროსი ნინო თოფურიძე, საერთაშორისო
ურთიერთობებისა და კულტურათაშორისი კომუნიკაციების სამსახურის უფროსი ინდირა ძაგანია,
სამეცნიერო კვლევებისა და განვითარების დეპარტამენტის უფროსი, კონფერენციის ხელმძღვანელი
ლია ახალაძე, მარიამ ლორთქიფანიძის მოწაფეები და კოლეგები.
მთავარი პლენარული
სესია მიეძღვნა მარიამ ლორთქიფანიძის სამეცნიერო
და საზოგადოებრივ მოღვაწეობას, მის დამოკიდებულებას აფხაზეთისა და აფხაზი ხალხისადმი,
აფხაზეთის კულტურულ ფასეულობებსა და მათი დაცვის გამოწვევებს.
ფორუმის პირველ დღეს მუშაობდა ხუთი სექცია: „ქართული
და აფხაზური ფილოლოგია“ (მოდერატორები: მაია მირესაშვილი, მირანდა თოდუა, მარინა
ტურავა), „ენა და კულტურათაშორისი კომუნიკაციები“
(მოდერატორები: მერაბ ნაჭყებია, ნინო მაშია, ლევან ჯინჯიხაძე), „ისტორია და ეთნოლოგია“
(მოდერატორები: ზურაბ პაპასქირი, თეა ქართველიშვილი, კახა კვაშილავა), „პოლიტიკა და
საერთაშორისო ურთიერთობები“ (მოდერატორები: ომარ არდაშელია, გურამ მარხულია, ლევან
ჯიქია), სამართლისა და განათლების მეცნიერებათა სექცია (მოდერატორები: ლალი გაბისონია,
თამარ შინჯიაშვილი, ლევან კვარაცხელია).
8 დეკემბერს კონფერენციის მუშაობაში ონლაინ მონაწილეობდა
ორი მომხსენებელი სერბეთიდან და თურქეთიდან,
ხოლო 9 დეკემბერს კონფერენციის მომხსენებლები
Zoom-ის
პლატფორმაზე ჩაერთნენ ისტორიის, პოლიტიკისა და საერთაშორისო ურთიერთობების
სექციის (მოდერატორები: ირინა გოგონაია, ომარ არდაშელია, გურამ მარხულია) მუშაობაში. სამეცნიერო დისკუსიაში ქართველ მეცნიერებთან ერთად
მონაწილეობდნენ უცხოელი მკვლევრები აზერბაიჯანიდან,
უკრაინიდან, სერბეთიდან, თურქეთიდან, უზბეკეთიდან, მოლდოვადან და ისრაელიდან. ორივე დღის კონფერენციის მუშაობა შეჯამდა
სექციის ხელმძღვანელებისა და სამეცნიერო საბჭოს მიერ.
უაღრესად ფართო იყო კონფერენციის მონაწილეთა მიერ წაკითხული
მოხსენებების თემატიკა, განხილული იქნა აფხაზური
და ქართული ენების, ლიტერატურის, ისტორიის, ეთნოლოგიის, განათლების. სამართლისა
და სოციალური მეცნიერებების სხვადასახვა აქტუა-ლური
საკითხები. კონფერენციის ფარგლებში გამოქვეყნდა და დაიბეჭდა პროგრამა, შეიქმნა ელექტრონული
ბანერი და მომხსენებელთა სერტიფიკატები.
პროგრამა და თეზისები აიტვირთა უნივერსიტეტის ვებ-გვერდზე, ტრადიციულად გამოქვეყნდება
მოხსენებათა კრებული, რომელიც განთავსდება ციფრული იდენტიფიკატორის DOI-ს საერთაშორისო სისტემაში.
აკადემიკოს მარიამ ლორთქიფანიძისადმი მიძღვნილმა საერთაშორისო
სამეცნიერო კონფერენციამ არაერთი აქტუალური საკითხი დასვა და შემოიტანა სადისკუსიოდ,
ხელი შეუწყო უნივერსიტეტის ჩართულობას საერთაშორისო სამეცნიერო სისტემაში, გააფართოვა
სამეცნიერო დიალოგი სხვადასხვა კვლევით
ინსტიტიტუციებსა და მეცნიერებს შორის. და რაც მთავარია, ეს იყო სოხუმის სახელმწიფო
უნივერსიტეტის მიერ გამოხატული მადლიერება გამოჩენილი მეცნიერისა და საზოგადო მოღვაწისადმი.
ლია ახალაძე
სამეცნიერო კვლევებისა და განვითარების სამსახურის უფროსი
